Ti kunkunada: Immabot ti 1.37 trilyon a piso ti utang ti pagilyan iti panawen ti administrasyon ni PNoy, bayat nga iti panawen ti administrasyon ni Duterte ket ngimmato daytoy aginggana 12.68 a trilyon a piso.
Ranggo: PUDNO
Iti maysa a maiwarwaras iti namin-adu a daras iti Facebook, maysa a materyales para iti publikasyon ti nangikumpara kadagiti naurnong nga utang ti pagilyan iti panawen ti administrasyon daydi Benigno “Noynoy” Aquino III ken ti masukatanen nga administrasyon ni Presidente Rodrigo Duterte. Ipakpakita ti nasao a materyales a ti utang iti panawen ti PNoy nga administrasyon ket immabot iti 1.37 trilyon a piso. Bayat a ti legasiya ni Duterte, a nakadagupan dagiti “kakaruan nga agtatakaw,” ket panawan na ti pagilyan nga nailumlom iti utang nga umabot iti 12.68 a trilyon a piso a nailista iti bulan ti Marso 2022.
Daytoy ket agpayso.
Dagiti datos: Ti nasyunal nga utang ti pagilyan (national debt) ket ti naurnong a gatad ti inutang ti gobyerno manipud kadagiti lokal ken ganganaet nga agpapautang, ken saan pay a nabayadan daytoy. Saan laeng a dagiti inutang ti maysa nga administrasyon ni diket nainayon dagiti inutang dagiti naglabas nga administrasyon.
Basar iti datos manipud iti Bureau of Treasury (BTr), idi pinnalpas ni PNoy ti administrasyon idi Hunyo 2016, ti utang ti pagilyan ket 5.94 a trilyon a piso. https://web.archive.org/…/uploads/2018/03/OS-Debt.pdf
Ngem, ti maymayat a wagas ti komputasyon ti gatad ti inutang ti maysa nga administrasyon ket babaen iti panagamiris iti nainayon a gatad ti nautang idiay agdama iti panawen iti maysa a partikular nga administrasyon. Idi Hunyo 2010, ti utang ti pagilyan ket umagarup 4.6 a trilyon a piso. https://www.treasury.gov.ph/…/National-Government-Debt…
2010.pdf
Babaen iti daytoy a datos, nu ikumpara dagiti numero manipud Hunyo 2010 aginggana Hunyo 2016, ti nasyunal nga utang ti pagilyan iti panawen ti administrasyon ni PNoy ket nalawag nga immabot iti 1.37 trilyon a piso.
Iti sabali a bangir, ti utang ti pagilyan iti bulan ti Marso 2022 ket ngimmato aginggana 17.7% aginggana iti kangatuan a nailista a 12.69 a trilyon a piso manipud iti napalabas a tawen.
Daytoy ket 113.2% a panangngato manipud iti panakapalpas ti administrasyon ni PNoy idi Hunyo 2016.
Kas makita, ti kabuklan a nainayon iti utang ti pagilyan iti panawen ti administrasyon ni Duterte ket 6.74 trilyon a piso.
Ti agdama nga utang ket mapattapatta nga umabot iti kangatuan a 13 a trilyon a piso iti maudi a paset ti 2022.
Segun iti IBON Foundation, daytoy ti “kadakkelan nga utang a padagsen kadagiti Pilipino kalpasan iti diktaturya ni Marcos.”
Apay nga ammuen tayo ti kinapudno na daytoy:
Babaen iti estadistika ken pang-ekonomiya a gunay, maamiris tayo nu kas-ano ti panagpataray dagiti nasyunal a lideres. Iti panagpalpas ti administrasyon ni Duterte, kasapulan tayo nga amirisen a nalaing nu anya ti nagbanagan iti panagtugaw na iti uneg ti innem a tawen ken nu pudpudno aya a ti ekonomiya iti sidong ti panagturay na ket nakatulong iti pagilyan ken kabibiag dagiti Pilipino.
Original fact-check: https://thebaguiochronicle.com/…/fact-check-pnoy…/