Ti kunkunada: Ibagbaga ti NCIP a dagiti termino nga “Igorot”, “Lumad”, ken “Tumandoks” ket “isu dagiti termino nga ususaren ti CPP-NPA-NDF
Ranggo: ULBOD
Dagiti datos: Iti maysa a bidyo, nga impablaak ti maysa a Facebook user a ni Manja Bayang idi May 6, 2021, mabuya ni National Commission on Indigenous Peoples Commissioner Gaspar Cayat nga agbitbitla iti maysa nga aktibidad nga Project Epanaw idiay SM City Baguio. Iparparang ti bidyo ni Cayat nga mangibagbaga nga ususaren ti CPP-NPA-NDF dagiti termino nga “Igorot”, “Lumad”, ken “Tumandok” https://www.facebook.com/686646898/videos/10157881250706899/.
Dagitoy a termino ti maiyaw-awag kadagiti nainsigudan a grupo weno indigenous groups ditoy Pilipinas.
Ti termino nga “Igorot” ket a termino a kadawyan nga awag kadagiti umili ti Kordilyera. Karaman na daytoy dagiti etnolingguwistiko a grupo ti Itneg, (Apayao), Kalinga, Bontoc, Ifugao, Kankanaey, ken Ibaloi. Dagitoy a grupo ket adda iti nagpadaan da it pakaistoryaan, nu sadinno ket saan da nga immannugot a maipasidong da iti emperyo ti Espanya.
(W.H. Scott, Discovery of the Igorots, 1974).
Ti “Lumad” ket maysa a sao a Bisaya a kayat na a saoen ket “nainsigudan” weno “tubo iti maysa nga ili”. ” Inaadaptar daytoy ti 15 manipud nasurok 18 nga etniko a grupo ti Mindanao idi June 1986 tapno mailasin da kadagiti sabali nga umili ti Mindanao. Naaprubaran ti panakausar na iti administrasyon ni Cory idi nausar iti R.A. 6734 ti sao nga Lumad iti Art. XIII Sec. 8(2) tapno mailasin dagitoy nga etniko a komunidad manipud iti Bangsa Moro.”
Ti “Tumandok” ket maiyaw-awag kadagiti grupo dagiti nainsigudan nga umili a timmaud iti Bisaya idiay Capiz-Lambunao a paset ti Panay. Bayat a maipagpagarup a maymaysa a grupo, mabalin a magudwagudwa da kadagiti babassit a grupo basar iti lokasyon da. Ti Pan-ayanon ken Jalawudnon ti awag kadagiti agnanaed iti dippaar ti karayan Panay ken Jalaur. Dagiti met Aklanon ket dagiti agnanaed idiay asideg ti Karayan ti Aklan.
Dagiti termino nga “Igorot”, “Lumad”, ken “Tumandok” nga ususaren ti publiko, ket mabasa kadagiti obra a pang-akademya, literatura ken dadduma pay. Dagitoy a termino ket saan nga eksklusibo nga ususaren ti CPP-NPA-NDF.
Apay nga ammuen tayo ti pudno:
Ti kunkuna ni Cayat ket mabalin a maibaga a porma ti red-tagging. Ti red-tagging ket mangited ti peggad kadagiti inosente a tattao. Dagiti tao a mated-tag ket bulnerable kadagiti atake, ranggas, pammutbuteng ken pammapatay.
Uray pay a ti nasao a bidyo ket nairuwar idi 2021, mabalin a nabayag ti epekto na kadagiti grupo ti nainisgudan nga umili aglalo iti panakaipatungpal ti Anti-Terrorism Act.
Daksaggasat ta ti komisyon ti gobyerno a mangkita kuma iti pagimbagan dagiti nainsigudan nga umili ket isu ti mangiyas-asideg kadagitoy nga umili iti peggad.
Original fact-check: https://thebaguiochronicle.com/…/fact-check-ncip…/
ADVERTISEMENT
